Samenspel en samenwerking

‘Wij vinden de participatiebijeenkomst zinvol en belangrijk, daarom gaan wij er altijd heen. Als er iets georganiseerd wordt, dan willen we graag interesse tonen. Als je dat niet doet, dan mag je eigenlijk ook geen kritiek hebben. En ja, wij zijn kritisch en willen altijd meedenken.’

‘Het is nog wel een idee om naast geïnformeerd te worden over een thema ook met stellingen te werken. Stellingen die verwanten prikkelen en waar we het dan met elkaar over kunnen hebben. Bijvoorbeeld een stelling over criteria waaraan mensen moeten voldoen, die hier komen werken. Dan wordt het een participatiebijeenkomst: een bijeenkomst waarin je participeert. Er is dan ook meer interactie en niet een monoloog vanuit de organisatie. Wij lopen lang genoeg mee en durven vragen te stellen en kritiek te geven.

En een participatiebijeenkomst met als onderwerp: hoe kunnen we de weekenden zo aangenaam mogelijk maken voor onze bewoners.’

‘Bij onze participatiebijeenkomst zit er meestal een vaste club. Natuurlijk is het zo dat hoe meer mensen er komen hoe effectiever de bijeenkomst is, maar op de vraag hoe je er meer mensen bij kunt betrekken, moet je je ook realiseren dat veel factoren meespelen (leeftijd, betrokkenheid, afstand etc.) waardoor je je erbij neer moet leggen, dat het is zoals het is.’

‘Bepaalde disciplines binnen de instelling zijn ontzettend goed vooruitgegaan zoals o.a. ergotherapie, fysiotherapie en huisartsen. Wij merken wel dat de mensen die nieuw binnenkomen beter geschoold zijn en meer kennis hebben van de huidige eisen en tools. Daar kunnen wij echt een compliment voor geven.  Dat hadden wij bijna nog nooit meegemaakt en ervaren wij als zeer prettig.

Ook de verzorging en begeleiding van Bert Jan ervaren wij vele malen positiever als een paar jaar geleden.

Als wij problemen ervaren, dan is het toch wel dat we vaak met nieuw personeel worden geconfronteerd. De ene keer is het leuk, maar de andere keer is het niks. Hier hebben we geen inspraak in.

Het is voor de bewoners van groot belang dat ze begrepen worden en dat de mensen hen respectvol bejegenen.

Als je wilt gaan verbeteren, dan moeten alle partijen zich kwetsbaar durven opstellen, met de intentie een zo goed mogelijke zorg voor de bewoners te realiseren en voor medewerkers een optimale werkomgeving.

Samen zijn wij sterk !!!’

‘Het idee is in 2018 ontstaan vanuit onvrede over het langs elkaar heen werken van disciplines, terwijl de complexiteit van de hulpvragen van bewoners (op lichamelijk en mentaal vlak) ervoor zorgt dat discipline-overstijgend werken juist van belang is. Een werkgroep is kleinschalig gestart door te beginnen bij één afdeling. Vervolgens het gehele gebouw. In 2021 en 2022 zijn er pilots gedraaid op diverse afdelingen en inmiddels is het in alle gebouwen geïmplementeerd.

Daarbij is er een LEAN[1]-project opgezet om te achterhalen waarom wij niet samenwerkten. Hieruit kwam naar voren dat de ver doorgevoerde AVG-wet, het van oudsher medisch ingerichte, hiërarchisch werken en het werken in diverse gebouwen (fragmentarisch) het interdisciplinair werken lastig maakte. Met het interdisciplinair werken zijn we meer rond en in het belang van de bewoner gaan werken, vanuit de nieuwe visie van SEIN.’

[1] Lean is vooral een manier van werken waarbij alles en iedereen in de organisatie zich richt op het creëren van waarde voor de cliënt in alle processen. Hierdoor worden verspillingen geëlimineerd.

‘Tijdens het interdisciplinair overleg bespreken wij de (behandel)doelen van de cliënten van de betreffende afdeling, met de leefdomeinen uit het IOP als leidraad. Bij het overleg zijn de CIOP, psycholoog/orthopedagoog, logopedist, diëtist, fysiotherapeut, ergotherapeut en arts aanwezig.

Wij houden het IO elk kwartaal tot een halfjaar en nemen alle cliënten van de afdeling kort door. Wij bespreken hulpvragen die uit het IOP naar voren zijn gekomen, evalueren huidige behandelingen/adviezen en delen nieuwe behandelingen/adviezen die we op elkaar afstemmen.’

‘Het doel van het IO was de samenwerking tussen begeleiding, paramedici, medici, psycholoog/orthopedagoog en andere hulpverleners te vergroten en de verschillende (behandel)doelen op elkaar af te stemmen. Dit moest eind 2022 gerealiseerd zijn, maar is al in de zomer van 2022 behaald. Verder zou het project ten minste een 7 als gemiddeld eindcijfer moeten halen qua waardering van de deelnemers. Dit doel is ook behaald, deelnemende disciplines geven gemiddeld een 7,5. Een resultaat om trots op te zijn!

Het idee vanaf het begin was om meer preventief te werken. Dat is nu meer het geval dan eerst. De CIOP trekt eerder aan de bel bij de betreffende discipline, disciplines kennen elkaar onderling beter en weten voor welke vragen je bij wie terecht kan. Het inhoudelijk vormgeven, moet nog wel groeien. Daarnaast merken we dat er adequaat voorzitterschap moet zijn. Een goede voorbereiding is het halve werk. Afgevaardigden per discipline moeten aanwezig zijn. Zonder arts of psycholoog/orthopedagoog is het IO minder praktisch en haal je er niet alles uit wat je zou willen. Een kanttekening is dat de nachtdienst minder aanwezig is vanwege het in de nacht werken, dus overdag niet bij het overleg aanwezig kunnen zijn. Het IO zou tijdswinst moeten opleveren, dat is nu nog niet helemaal het geval.’

‘Er zijn altijd complexe hulpvragen en vaak is sprake van comorbiditeit. Om die reden zou je strakke lijnen willen hebben tussen woning, DAC (waaronder beweging), nachtzorg en Gezondheidscentrum. Ook de medewerkers tussen de woning, DAC en nacht zouden nader tot elkaar kunnen komen. In de werkgroep bespreken we dit soort vraagstukken.

Naast preventief werken en kortere IO’s, is het allerbelangrijkste dat we meer verbindingen rondom de cliënt ervaren en dat er groepsoverstijgend wordt gewerkt. Welke problemen zijn er binnen de groep en de bewoner? Is de plek nog passend? Is de kwaliteit van leven verbeterd? Kortom, wij blijven het IO verder ontwikkelen.’

Onder andere door sociale vaardigheidstrainingen: groepsgewijs of individueel, afhankelijk van het ontwikkelingsniveau. Ik heb meerdere cliënten die op zoek zijn naar intieme relaties, maar deze contacten onvoldoende vinden binnen SEIN. Reguliere datingssites zijn vaak niet geschikt voor onze doelgroep. Er bestaat een datingssite speciaal voor deze doelgroep: veilig daten met een verstandelijke beperking. De begeleider van de woning wordt betrokken op momenten waarop het nodig is en op de hoogte gebracht van eventuele ontmoetingen. De bewoner kan dan begeleiding krijgen bij het aangaan van sociale contacten op het gebied van liefde of vriendschap. De organisatie organiseert verschillende activiteiten waaraan bewoners kunnen deelnemen. De site vermeldt verschillende handvatten over diverse onderwerpen, zoals hoe je een gesprek kunt openen, hoe je contact opbouwt enz. Persoonlijke gegevens worden niet gedeeld op de website, tenzij met wederzijdse instemming. SEIN is aan het onderzoeken in hoeverre deze datingssite passend is voor onze doelgroep.

Daarnaast wordt Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling (SAR) ingeschakeld als er hulpvragen zijn op seksueel gebied. SAR bemiddelt tussen mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en professionals die tegen betaling intimiteit en seks verzorgen. De SAR-medewerkers kunnen bewoners helpen bij hun seksuele zoektocht.

Er is eveneens een werkgroep samengesteld, bestaande uit medewerkers van gebouw 6 en Terp/Schakel. Zij inventariseren welke behoeftes er bij bewoners zijn en onderzoeken wat eventueel passend is aan ondersteuning. De werkgroep gaat verder onderzoek doen naar het inzetten van een datingapp en/of andere middelen. Zij bekijken welke risico’s er mogelijk zijn en hoe deze kunnen worden ondervangen. Tot slot bekijken ze ook de financiële haalbaarheid. De werkgroep zal vergelijken en informatie ophalen bij andere instellingen.’

‘De afdeling Recreatie organiseert alle activiteiten met de bedoeling om naast iets leuks te doen, mensen te ontmoeten (disco, kookclub).’

‘Extern mensen ontmoeten, is lastig voor bewoners vanwege de epilepsiecomponent: als er begeleiding mee moet, hangt daaraan een kostenplaatje. Gemeentes organiseren activiteiten, zoals het maatjesproject: ‘Haarlemmermeer voor elkaar.’ Stichting De Baan organiseert bijvoorbeeld ontmoetingsavonden of dagjes uit. Er zijn meer van dergelijke stichtingen die de werkgroep verder kan onderzoeken ten behoeve van een aanbod voor bewoners. Mogelijk kan maatschappelijk werk hierin wat betekenen.’ 

‘In de tijd met veel coronamaatregelen waren mensen meer op zichzelf aangewezen, wat lastig bleek voor veel bewoners. Helemaal als mensen een beperkt sociaal netwerk hebben. De teamleider Recreatie en Vrijwilligerswerk is dagelijks bezig vrijwilligers te werven als maatjes en bewoners te bezoeken. Er is een enorme krapte aan vrijwilligers. Begeleiders zijn soms het enige netwerk dat bewoners hebben.’

‘Het is een primaire behoefte: aanraken. Aanraken maakt een gelukshormoon bij mensen vrij, namelijk oxytocine. Hierdoor voelt iemand zich veilig en geborgen. Deze gevoelens wil je stimuleren bij mensen. In de praktijk zie je vaak dat met het ouder worden lichamelijke aanrakingen minder vanzelfsprekend zijn. Binnen de instelling, los van de leeftijd, hebben bewoners over het algemeen veel behoefte aan aanrakingen/intimiteit. Juist om dat gevoel van geborgenheid en veiligheid te bevorderen. Er zijn echter bewoners die door bijvoorbeeld een autismespectrumstoornis (ASS) bepaalde aanrakingen minder prettig vinden, maar dan moet je onderzoeken welke manier van aanraken zij wel prettig vinden (denk bijvoorbeeld aan verzwaringsvesten of dekens). Er zijn ook bewoners die meer behoefte hebben aan intieme relaties met meer diepgang. De zoektocht naar seksualiteit is soms nog moeilijk, mede vanwege problemen op het gebied van (seksuele) weerbaarheid.  Het is zoeken naar passende oplossingen, waarbij je voorziene risico’s probeert te voorkomen en zoekt naar manieren om behoeftes te bevredigen. Soms beperken wij onszelf en de bewoners te veel door alle mogelijke risico’s proberen te vermijden. De keerzijde van het voorkomen van alle mogelijke risico’s is dat sommige bewoners dan zelf oplossingen gaan vinden, die niet altijd passend zijn. Kwaliteit van leven staat voorop, waarbij wij met elkaar gaandeweg moeten onderzoeken welke risico’s er zijn.’

‘Ja, over het algemeen wel. Er kan verschil zijn in het beoordelen van gedrag, waardoor begeleiding soms anders kijkt naar iemands gedrag. Dan kan het lastig zijn te bepalen of er werkelijk sprake is van eenzaamheid. Er is verschil in het zich goed kunnen uiten naar de omgeving tussen bewoners.’

‘Afhankelijk van de behoefte, probeert begeleiding zoveel mogelijk veiligheid en geborgenheid te bewerkstelligen door het bieden van nabijheid, het doen van activiteiten en het bij elkaar brengen van bewoners voor bijvoorbeeld het spelen van een spelletje. Daarnaast bespreken wij dit thema waar nodig tijdens een cliëntoverleg of multidisciplinair overleg (MDO). Het is belangrijk om in gesprek te blijven met de bewoner zelf die eenzaamheid ervaart. Soms hebben zij zelf ook bepaalde ideeën over waarbij zij ondersteuning nodig hebben. SEIN moet meer onderzoeken welke middelen/ organisaties/ stichtingen zij kan inzetten om eenzaamheid te beperken, dan breed bekend maken en laagdrempelig beschikbaar stellen.’