Door: Floor van Oosterhout chronobioloog/somnoloog - physician assistant bij het SEIN Slaap-Waakcentrum.
Vandaag is het Wereldslaapdag, traditiegetrouw de vrijdag vóór de start van de lente. De dagen worden langer en onder natuurlijke omstandigheden heeft dit invloed op de aanmaak van melatonine. Dit ‘hormoon van het donker’ brengt bij veel dieren seizoensgebonden veranderingen teweeg op hormonale niveaus. Die vertellen bijvoorbeeld dat het tijd is om te migreren, de wintervacht te verruilen voor een zomervacht of te ontwaken uit de winterslaap. Bij mensen zijn seizoensgebonden veranderingen veel minder uitgesproken, al slapen we in de winter wel iets langer dan in de zomer. Toch haalt ook ons brein allerlei informatie uit het daglicht.
Je biologische klok wil weten hoe laat het is
Daglicht is van groot belang voor de regulatie van slaap. Met gespecialiseerde lichtgevoelige cellen in het netvlies van het oog wordt informatie over lichtintensiteit, kleurenspectrum en daglengte opgevangen en via zenuwbanen doorgestuurd naar de biologische klok in de hersenen. Zo weet onze klok ‘hoe laat het is’. Met het daglicht, vooral het ochtendlicht, kan de interne klok gesynchroniseerd worden aan de buitenwereld en zorgen voor een gezond slaap-waakritme. Meer licht overdag zorgt voor meer efficiënte slaap tijdens de nacht. Om de aanmaak van melatonine niet te verstoren is een donkere nacht juist van belang. Voor een goede voorbereiding op het slapen is het beter om ook ’s avonds geen daglicht meer op te zoeken.
Daglicht maakt het verschil
Gezonde slaap tijdens de nacht begint dus met een uitgekiende rol voor licht overdag. Dit verloopt grotendeels onbewust: wij kunnen het licht dat onze biologische klok opvangt niet ‘zien’. Als wij op korte grijze winterdagen veel binnen zitten, kunnen wij weleens ongemerkt te weinig lichtblootstelling hebben om de biologische klok in de pas te laten lopen met het dag/nacht ritme van de buitenwereld. Zelfs op een bewolkte dag is daglicht al gauw een factor 100 tot 10000 sterker dan kunstlicht. En dat heeft de biologische klok minimaal nodig.
Sta vandaag eens stil bij jouw eigen slaap-waakritme. En of het nu bewolkt is of de zon schijnt: ga naar buiten en vang op dat licht!
