Verstoorde biologische klok
Onze biologische klok regelt wanneer we slapen en wakker zijn. Normaal gesproken zorgt deze klok ervoor dat we ’s nachts slapen en overdag actief zijn. Maar soms raakt dit ritme verstoord. Dit kan komen door factoren van buitenaf, zoals ploegendiensten of een jetlag, maar ook door biologische oorzaken, zoals leeftijd, erfelijkheid of een medische aandoening.
Mogelijke klachten
Wanneer de biologische klok niet goed werkt, kan het slaap-waakritme ontregeld raken. Dit kan leiden tot slaapproblemen en andere klachten zoals moeite met concentreren, veranderingen in eetlust of stemmingswisselingen.
Voorbeelden van een verstoorde biologische klok:
• Verlate slaapfase
U valt pas laat in slaap en heeft moeite om ’s ochtends op tijd op te staan. Als u eenmaal slaapt, slaapt u meestal goed door.
• Vervroegde slaapfase
U valt vroeg in de avond in slaap en wordt ’s ochtends heel vroeg wakker.
• Niet-24 uurs slaap-waakritme
Uw slaappatroon verschuift steeds. U kun de ene dag vroeg inslapen en de andere dag pas laat, of zelfs helemaal niet.
Wat kunt u zelf doen?
Omgaan met licht
Daglicht speelt een belangrijke rol in het goed functioneren van uw biologische klok. Probeer ’s ochtends na het opstaan direct daglicht op te zoeken. Dit helpt uw lichaam om het juiste ritme vast te houden. In de avond is het juist belangrijk om fel (kunst)licht te vermijden, vooral in de uren voor het slapengaan.
Invloed van melatonine
Melatonine is een hormoon dat uw lichaam helpt om in slaap te vallen. Licht onderdrukt de aanmaak van melatonine Soms wordt melatonine voorgeschreven bij slaapproblemen, maar gebruik dit nooit zomaar. Verkeerd gebruik kan uw slaap juist verstoren. Gebruik alleen melatonine als uw behandelaar dit adviseert..
Extra tips voor een gezond slaapritme
- Houd zo veel mogelijk vaste tijden aan voor het naar bed gaan en opstaan.
- Wees overdag actief en in beweging.
- Probeer dutjes te vermijden, of beperk het tot een powernap van 20 minuten.
- Ga niet met een volle of juist een lege maag naar bed.
- Breng overdag veel tijd buiten door, vooral in de ochtend.
- Vermijd helder en blauw licht in de laatste uren voor het slapen gaan.
- Vermijd cafeïne, thee, alcohol en nicotine voor het slapen.
- Bekijk ook deze algemene slaapadviezen
Meer uitleg over de biologische klok en wat u zelf kunt doen om uw slaapritme te verbeteren, leest u in het boekje Verlicht je klok
Wanneer naar SEIN
Bij een (vermoedelijke) biologische klokstoornis kan uw huisarts u verwijzen voor onderzoek en behandeling naar een ziekenhuis of behandelcentrum in uw regio. Als een behandeling daar onvoldoende oplevert of er is reden om uw klachten verder te onderzoeken, is een verwijzing naar SEIN op zijn plaats. SEIN is een derdelijns expertisecentrum en heeft uitgebreide diagnostische onderzoeksmogelijkheden en expertise in huis op het gebied van een verstoorde biologische klok.